Dân sự- Xây dựng tình huống thừa kế

A - Xây dựng tình huống:

D là bố của B ngày 9 tháng 2 năm 1965 B kết hôn với A và có hai người con là C và E. Năm 1989 C kết hôn với Q và có 3 người con là K, T, H. Ngày 9 tháng 5 năm 2009 C chết có viết di chúc để lại toàn bộ di sản của mình cho vợ và ba người con số tài sản bằng nhau, truất quyền thừa kế của A và B. Sau khi mở di chúc do không đồng ý với bản di chúc  A và B yêu cầu tòa án giải quyết việc chia tài sản theo pháp luật.

D chỉ có một người thân duy nhất là B. Ngày 11.09.2010 D chết trước đó do lâm bệnh nặng biết mình không qua khỏi D có viết di chúc để lại toàn bộ di sản cho B.

Ngày 19.05.2011 A chết có viết di chúc chia toàn bộ di sản của mình cho hai người con là C và E. sau khi mở thừa kế B không đồng ý với bản di chúc nên đã làm đơn yêu cầu tòa án giải quyết việc chia di sản theo pháp luật. Vì C đã chết từ năm 2006 nên các con của của C là K, T, H (thế vị) được hưởng thừa kế phần của cha mình.

B - Giải quyết tình huống:

       Sau khi xác nhận tính hợp pháp của bản di chúc và các căn cứ pháp lý Tòa án quyết định chia như sau:

Theo xác minh của tòa án: C là con của A và B. C kết hôn với Q từ năm 1980 có 3 người con là K, T, H.  Tổng tài sản chung của vợ chồng C và Q là 240.000.000 đồng. Ngày 9 tháng 5 năm 2009 C chết di sản của C được xác định là C= 240.000.000 đồng : 2 = 120.000.000. Như vậy có thể thấy 240.000.000 là di sản nằm trong khối tài sản chung của C và Q, do vậy khi xác định di sản thừa kế phải chia đôi số tài sản này. Vì, trong quan hệ hôn nhân gia đình, “vợ và chồng có địa vị bình đẳng trong gia đình”. Với tư cách đồng sở hữu chung hợp nhất đối với tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân thì: “vợ, chồng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau đối với tài sản”. Trong trường hợp vợ hoặc chồng chết trước thì phần di sản của người chết trước được xác định là ½ giá trị trong tổng giá trị tài sản chung hợp nhất của vợ chồng.

C chết có viết di chúc để lại toàn bộ di sản của mình cho vợ và ba người con số tài sản bằng nhau, truất quyền thừa kế của A và B. Sau khi mở di chúc do không đồng ý với bản di chúc  A và B yêu cầu tòa án giải quyết việc chia tài sản theo pháp luật.

 Tòa án xác định: Tuy A và B không được chia di sản thừa kế theo di chúc  nhưng xác định A và B  là người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo Điểm a Khoản 1 Điều 676 và vẫn được hưởng giá trị di sản theo quy định tại Khoản 1 Điều 669  BLDS 2005 thì A và B  được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của người thừa kế theo pháp luật : A= B = 120.000.000 đồng  x 2/3 = 13.333.333 đồng.

          Theo di chúc Tòa án tiếp tục chia di sản cho vợ là Q và ba người con của C là K, T, H như sau :

Q= K = T = H = 120.000.000 đồng – ( 13.333.333 đồng  x 2) : 4 = 23.333.333 đồng.

Theo xác minh của tòa án: D chỉ có một người thân duy nhất là B. Ngày 11.09.2010 D chết trước đó do lâm bệnh nặng biết mình không qua khỏi D có viết di chúc để lại toàn bộ di sản cho B. Tổng tài sản mà B  được hưởng là B = 120.000.000 đồng.

Ngày 19.05.2011 A chết có viết di chúc chia toàn bộ di sản của mình cho hai người con là C và E. Tổng tài sản của A và B là 720.000.000 đồng. Trong trường hợp vợ hoặc chồng chết trước thì phần di sản của người chết trước được xác định là ½ giá trị trong tổng giá trị tài sản chung hợp nhất của vợ chồng. A chết di sản của A được xác định là: 

A = 720.000.000 đồng : 2 = 360.000.000 đồng;

 Vì A được hưởng thừa kế 2/3 di sản của C để lại nên:

A = 360.000.000 đồng + 13.333.333 đồng = 373.333.333 đồng;

A chết có viết di chúc chia toàn bộ di sản của mình cho hai người con là C và E. sau khi mở thừa kế B không đồng ý với bản di chúc nên đã làm đơn yêu cầu tòa án giải quyết việc chia di sản theo pháp luật.

Tòa án quyết định:  Tuy B không được chia di sản thừa kế theo di chúc  nhung xác định B  là người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo Điểm a Khoản 1 Điều 676 và vẫn được hưởng giá trị di sản theo quy định tại Khoản 1 Điều 669  BLDS 2005 thì A và B  được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của người thừa kế theo pháp luật: B = 373.333.333 đồng  : 3 x 2/3 = 82.962.962 đồng;

Theo di chúc số di sản của A được Tòa án tiếp tục chia như sau:

C = E =  (373.333.333 đồng - 82.962.962 đồng) : 2 = 145.185.185 đồng;

Vì C đã chết từ năm 2006 và theo luật thì người thừa kế là người còn sống vào thời điểm thừa kế. Nên  tòa án căn cứ theo Điều 677 về thừa kế thế vị thì  các con của của C là K, T, H  được hưởng thừa kế phần của cha mình:

K = T = H (Thế vị) = 145.185.185 đồng : 3 = 48.395.061 đồng.

Như  vậy, trên đây là tình huống giả định được xây dựng dựa trên các dữ kiện theo đề bài đưa ra và cách giải quyết tình huống. Rất mong nhận được sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô.

Danh mục tài liệu tham khảo

1- Giáo Trình Trường Đại học Luật Hà Nội. Giáo trình luật dân sự Việt Nam, Nhà xuất bản Công An Nhân Dân, Hà Nội, 2009.

2- Tài liệu tham khảo . Phùng  Trung Tập, Luật thừa kế Việt Nam, Nhà xuất bản Hà Nội, 2008.

BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

 

BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ